Autorzy: lek. wet. Aleksandra Szuba, tech. wet. Agnieszka Cholewiak-Góralczyk, dietetycy psów i kotów

Toksoplazmoza (Toxoplasma gondi)

Jest to szeroko rozpowszechniony pasożyt ssaków i ptaków. Dlaczego powinniśmy pochylić się nad tym pasożytem? Dlatego, że do zakażenia dochodzi drogą pokarmową – poprzez spożycie surowego mięsa. A BARF opiera się na surowym mięsie 🙂

Pierwotniak wnika do ciała żywiciela i uwalnia sporozoity z oocyst albo bradyzoitów (wiemy, wiemy straszna nazwa ;-)) z cyst tkankowych. Następnie w jelicie cienkim przekształcają się w tachyzoioty (jeszcze gorsza nazwa;-), które mają zdolność ruchu. Dzięki tej zdolności rozprzestrzeniają się po całym organizmie, namnażając się i zasiedlając odległe tkanki i narządy. Mogą rozwijać się w każdej tkance i narządzie ale najczęściej kolonizują tkankę nerwową i mięśniową – w tym mięsień sercowy. Co się wtedy dzieje z zakażonym osobnikiem? Jak jego układ odpornościowy jest zdrowy i sprawnie funkcjonuje to dalsze rozprzestrzenianie pierwotniaka jest szybko ograniczane, tachyzoity w tkankach dzielą się coraz wolniej aż przechodzą do stadium rozwojowego – bradyzoitu. Wtedy ostra faza infekcji wchodzi w przewlekłą. Pierwotniaki po pewnym czasie wytwarzają cysty, które zostają otoczone tkanką łączną i wysyceniu solami wapnia. W takiej formie pozostają w organizmie gospodarza już na zawsze nie powodując żadnej szkody. To w przypadku zdrowych zwierząt. Co się dzieje jeżeli zwierzę ma obniżoną odporność? Bradyzoity mogą ponownie przekształcić się w tachyzoity i powodować nawrót ostrej choroby. Powstają wtedy ogniska zapalne i martwicze w zaatakowanych narządach.

Drogi zakażenia toksoplazmozą

• spożycie surowego/niedogotowanego mięsa,
• pokarm lub woda zanieczyszczona oocystami,
• przeniesienie oocyst na błonę śluzową (np. przy krojeniu mięsa),
• drogą przez łożysko do płodu (tylko tachyzoity mają zdolność przenikania przez łożysko),

Z literatury naukowej wynika, że największe ryzyko wiąże się z mięsem wieprzowym, baranim i kozim oraz z drobiowym od kur z chowu przemysłowego. Jednakże nie oznacza to, że inne gatunki nie mogą zostać skażone t. gondi.

Jak możemy walczyć z toksoplazmozą?

Oocysty toksoplazmozy są wytrzymałe na niesprzyjające warunki środowiskowe oraz inaktywacje chemiczną – w glebie przeżywa ponad rok, w wodzie nawet 54 miesiące! Także warzywa i owoce również stanowią potencjalne zagrożenie. Czyli jak korzystamy z warzyw w barfie to też je obrabiamy tak, żeby zminimalizować ryzyko zakażenia.

Przemrażanie mięsa a toksoplazmoza

Zdolność oocyst do zarażania może się utrzymywać w niskich temperaturach „regularnych” zamrażarek przez wiele tygodni. Dopiero po 3 dniach (72h) przy minimum minus 20 stopniach nie stwierdza się zdolności do zarażenia przez oocysty – i takie są obecnie wytyczne dla zapobiegania zarażeniu toksoplazma, zarówno dla ludzi jak i zwierząt (u ludzi tyczy to potraw typu tatar).

Gotowanie – co najmniej w 67 C dezaktywuje t. gondi.

Nadal w mocy pozostaje nasze zalecenie co do jakości mięsa – im lepsza jakość (czyt. Mięso przeznaczone do spożycia przez ludzi) tym niższe ryzyko, że mięso jest skażone.

Dodatkowo warto pamiętać, że to kot jest żywicielem ostatecznym tego pasożyta a przez to- rezerwuarem tego pasożyta w środowisku. Ale bez nerwów! Nie oskarżamy kotów o zakażanie ludzi. Po prostu musicie wiedzieć, że tylko u tego gatunku dochodzi do fazy płciowej toksoplazmozy i wydalania oocyst. Kot jako bezpośredni czynnik zakaźny dla człowieka stanowi znaczenie marginalne (występowanie oocyst w kale kotów to rzadkość – 0,8%). W czasie inwazji kot wydala jaja przez dwa tygodnie po zarażeniu pierwotnym. Następnie produkcja spada. Przez 6 miesięcy może dochodzić do reinwazji. Jaja stają się inwazyjne dla człowieka dopiero po kilku dniach (zazwyczaj po 3-4) przebywania w środowisku. Nikt normalny nie trzyma kup tyle czasu w kuwecie i ich nie dotyka gołą ręką 😉 Dużo badań było prowadzonych na myszach jako organizmach podatnych na zakażenie – więc po raz kolejny przypominamy, że wypuszczenie kotów samopas to proszenie się o nieszczęście.